Echtscheiding: grote impact op kinderen
Een echtscheiding heeft een grote impact op (met name) jonge kinderen. Kinderen met gescheiden ouders zijn bijvoorbeeld vaker angstiger en neerslachtiger, presteren slechter op school en grijpen eerder naar de fles of verdovende middelen. Deze effecten blijven vaak bestaan tot ver na het bereiken van de volwassen leeftijd. Wat voor omgangsregeling gescheiden ouders hebben getroffen, blijkt van invloed te zijn op de negatieve impact die de echtscheiding heeft op de kinderen.
Omgangsregeling houd rekening met leeftijdsgebonden behoeften
De omgangsregeling bevat alles wat is afgesproken tussen de verzorgende ouder en de niet-verzorgende ouder. Hoe vaak zijn de kinderen bij de niet-verzorgende ouder? Hoe lang achter elkaar? En hoe zit het met vakanties en feestdagen? Als scheidende ouder kun je dit allemaal zelf regelen. Komen jullie er onderling niet uit, dan stelt de rechter een omgangsregeling vast. Bij het opstellen van een omgangsregeling zouden rechters en scheidende ouders idealiter rekening moeten houden met de leeftijdsgebonden behoeften van kinderen, stelden de hoogleraren Louis Tavecchio en Geert Jan Stams een tijdje geleden.
Tieners (12 tot 18 jaar)
Tieners hebben behoefte aan autonomie, ook op het vlak van omgang. Daarom is het goed om ze intensief te betrekken bij het inrichten van de omgangsregeling. Maar bedenk wel: als ouder blijven jullie verantwoordelijk voor het overleg en het eindresultaat. Kinderen van 12 jaar en ouder zijn vaak druk met van alles en nog wat: sporten, sociale contacten, muziekles, noem maar op. De omgangsregeling kan als extra druk voelen. Ook om deze reden is het verstandig om het kind erbij te betrekken, zodat hij of zij de omgang minder als een verplichting ervaart.
Basisschoolleeftijd (5 tot 12 jaar)
Kinderen die naar de basisschool gaan, ontwikkelen zich in razend tempo op het gebied van intelligentie, moreel kompas en sociaal gedrag. Enerzijds hebben ze behoefte aan duidelijkheid en structuur, anderzijds willen ze inspraak. Vaak hebben ze verrassend scherpe of creatieve opvattingen over de omgangsregeling, dus het is goed om daar serieus naar te luisteren. Kinderen van deze leeftijd lijden sterk onder strijd tussen de ouders, dus probeer in ieder geval altijd neutraal – maar liefst positief – over de andere ouder te spreken. Hoewel ze behoefte hebben aan structuur, is frequent contact met beide ouders óók heel belangrijk. Oplossing: de niet-verzorgende ouder kan tussendoor geregeld Skypen of bellen met het kind.
Peuters en kleuters (2 tot 5 jaar)
Vergeleken met baby’s kunnen peuters en kleuters een stuk langer weg zijn bij de inwonende ouder. Overnachten is daardoor een optie, maar wees terughoudend als de peuter of kleuter daardoor slaapproblemen krijgt. Om een band op te kunnen bouwen met zijn (of haar) kind, valt het aan te raden dat de uitwonende ouder één of meerdere keren per week contact heeft met het kind. Hoe jong ze ook zijn, ook peuters en kleuters willen graag structuur in hun leven. Dus: maak duidelijke afspraken en zorg dat u zich daar altijd aan houdt.
Baby’s (0 tot 2 jaar)
Bij baby’s staat voorop dat ze een band opbouwen met een ouder. Daardoor is het niet wenselijk als ze langere tijd weg zijn bij de verzorgende ouder, in de praktijk doorgaans de moeder. Overnachten is daardoor niet verstandig. In het ideale geval ziet de niet-verzorgende ouder zijn (of haar) kind meerdere keren in de week een paar uur, liefst in het huis van de verzorgende ouder.
Eigen inzichten
Bovenstaande informatie is gebaseerd op verschillende wetenschappelijke onderzoeken. Vanzelfsprekend staat het ouders altijd vrij om op basis van eigen inzichten andere afspraken te maken als hen dat beter lijkt. Ook rechters zijn niet gebonden aan dit onderzoek. Het kan dus voorkomen dat een rechter een omgangsregeling vastlegt die niet in lijn is met deze onderzoeksresultaten.
Open communicatie en goed overleg bij co-ouderschap
Ongeacht de leeftijd van de kinderen is open communicatie tussen ouders van cruciaal belang. Het is essentieel dat ouders met elkaar in gesprek blijven en de behoeften en belangen van de kinderen centraal stellen. Co-ouderschap, waarbij ouders gezamenlijk verantwoordelijkheid dragen voor de opvoeding van de kinderen, kan een positieve invloed hebben op de omgangsregeling. Co-ouderschap kan een goede optie zijn als ouders in staat zijn om effectief te communiceren, samen te werken en compromissen te sluiten ten behoeve van hun kinderen.
Het is belangrijk om te benadrukken dat er geen one-size-fits-all benadering is als het gaat om het bepalen van een passende omgangsregeling op basis van de leeftijd van de kinderen. Elk kind is uniek en kan verschillende behoeften hebben. Het is daarom noodzakelijk dat ouders flexibel zijn en bereid zijn om de omgangsregeling aan te passen naarmate de kinderen groeien en zich ontwikkelen.
De omgangsregeling is een bron van veel conflicten tussen gescheiden ouders. Conflicten zijn op hun beurt weer een voorname oorzaak van de mentale problemen die kinderen van gescheiden ouders vaak ondervinden. Goed overleg tussen de ouders onderling én tussen de ouders en het kind is dus van groot belang. Komen jullie er als ouders niet uit? Dan kan echtscheidingsmediation een oplossing zijn.
Echtscheidingsmediation
Daarnaast is het raadzaam om professionele begeleiding te zoeken, zoals een familierechtadvocaat of een mediator, die kan helpen bij het faciliteren van constructieve gesprekken en het vinden van oplossingen die in het belang zijn van de kinderen. Deze professionals hebben ervaring in het omgaan met familierechtelijke kwesties en kunnen ouders helpen om de beste beslissingen te nemen op basis van de specifieke omstandigheden van hun gezin.
Het is ook de moeite waard om te benadrukken dat hoewel de omgangsregeling een belangrijke rol speelt in het leven van kinderen na een scheiding, het even belangrijk is dat beide ouders zich bewust zijn van hun verantwoordelijkheden als co-ouders. Het creëren van een ondersteunende en liefdevolle omgeving voor de kinderen, ongeacht waar ze verblijven, is van het grootste belang.
Kortom, het bepalen van een passende omgangsregeling op basis van de leeftijd van de kinderen vereist zorgvuldige overweging en afstemming tussen ouders. Het begrijpen van de ontwikkelingsbehoeften van kinderen in verschillende leeftijdsgroepen kan ouders helpen om een regeling op te stellen die stabiliteit, continuïteit en het welzijn van hun kinderen bevordert. Door open communicatie, co-ouderschap en professionele begeleiding kunnen ouders samenwerken om de beste omgangsregeling te vinden voor hun kinderen, zodat ze kunnen opgroeien in een liefdevolle en ondersteunende omgeving, zelfs na een scheiding.